រឿងពិតមួយនៅស្រុកសៀមរាបថាមានអ៊ំប្រុសម្នាក់គាត់អផ្សុកពេកនៅម្នាក់ឯង ហើយក្នុងភូមិរបស់គាត់នោះ មនុស្សម្នាទាំងឡាយក៏ចេញដើររកស៊ីបាត់ៗអស់ពីភូមិ ហើយគាត់នោះទំនងជាទើបនឹងមកនៅថ្មី ។
ដោយអផ្សុកខ្លាំងពេក គាត់ក៏ចេញទៅអង្គុយលេងលើកៅអី ដែលគេដាក់អោយអង្គុយលេង ចុងភូមិក្រោមដផម
ឈើមួយ ។ គាតមានកាន់សោមួយចង្កោមទៅដែរ ដែលមានបន្តោងកូនកញ្ចែផ្លុំមួយជាមួយផង ។ នៅបោតៗនោះ
មានព្រៃល្បោះគុម្ពោតដុបៗ ។ ដោយវាស្ងាត់ពេកអីចឹងទៅ គាត់នឹកថាបើមានគ្នាមកបានជាគ្នា មិនដឹងជាសម្បាយយ៉ាងណាទៅហ្ន
កំពុងតែនឹកគិតក៏ឃើញកញ្ចែនៅនឹងចង្កោមកូនសោនោះ គាត់ក៏យកមកផ្លុំលេងកំដរភាពអផ្សុក ។
ច្រេចៗៗៗ!!! សំឡេងកញ្ចែដែលគាត់បានផ្លុំចេញមកលឺសូរទៅឆ្ងាយយ៉ាងវែង ។ រំពេចនោះស្រាប់តែមានមនុស្សម្នាចេញព្រោងព្រាតមកពីតាមដុបគុម្ពោតព្រៃរត់ឈូឆរមកលាន់ទឹកលាន់់ដីកាត់ទាំីគាត់អង្គុយនោះ
។ គាត់ឃើញដូច្នេះគិតថា"យី ! កំពង់តែស្ងាត់ផង គ្រាន់តែផ្លុំម៉ាច្រេចមានគេមកអ៊ូអរបានដូចចិត្តគ្រានបើអាកូនកញ្ចែនេះ!"
មនុស្សទាំងនោះមកតែមួយព្រូក៏បាត់ទៅអស់ទៀត ។ ក្នុងមួយភ្លេតនោះគាត់នឹកថា យី! ស្ងាត់ទៀតហើយគិតផ្លុំទៀតសិន
គាត់ផ្លុំម៉ាច្រេចទៀត តែផ្លុំលើកនេះមិនឃើញមានគេចេញមកទៀតសោះ គាតថែមពីរច្រេចទៀតក៏មិនជឃើញ
មានបីច្រេច នួនច្រេច ប្រាំច្រេច ក៏មិនឃើញអ្នកណាគេចេញមកឡើយុំ បានអីនឹងមក
ការពិគេទាំងនោះ គឺជាពួកលួចលេងល្បែងស៊ីសងក្នុងដុបព្រែ
ដល់លឺ សូរកញ្ចែអ៊ំផ្លុំលេងគិតស្មានថាជាសាំំឡេងកញ្ចែតម្រួតថៃក៏ផាសក្រញាំចេញមក
រត់ប្រាសអាយ៉ូសចូលភូមិចូលផ្ទះស្ងាត់បាត់អស់ ឯលោកថានោះពឹតតែពីផ្លុំបន្ថែម
ន្អាលនឹងបានឃើញគេចេញមកទៀត...មិនដឹងរឿងតាគាត់ផ្លុំឡើងកើតករឡទែន។
ចម្លើយពិបាកដោះស្រាយ
បុរសម្នាក់កំពុងអង្គុយចាំឆ្លើយសម្ភាសន៏ជ្រើសរើសទីប្រឹក្សាការងារសម្រាប់ជួយការងារលោកនាយកក្រុមហ៊ុន។
អ្នកសសម្ភាសន៏សួរៈ
- លោកដោះស្រាយយ៉ាងណា ប្រសិនបឧបមាថា លោកកំពុងបើករថយន្តទំនើបមួយគ្រឿង
ជារថយន្តធុនតូចដែលក្រៅពីអ្នកបើកបរចេញសល់កន្លែងអង្គុយបានតែមនុស្សម្នាក់ទៀតប៉ុណ្ណោះ
ស្រាប់តែតាមផ្លូវជួបមនុស្សដល់ទៅបីនាក់សុំដោយសារផង។
មនុស្សទាំងបីនោះ ម្នាក់គឺជាលោកនាយកក្រុមហ៊ុន ម្នាក់ជាតាចាស់ និងម្នាក់ទៀតជានារីរូបស្អាត។
- អត់ពិបាកដោះស្រាយទេ។ ខ្ញុំនិង ចុះដីហុចកូនសោឳ្យលោកនាយក
បើករថយន្តដឹកតាចាស់ទៅមុនចុះ។ ចំណែកខ្ញុំដើរជាមួយនារីរូបស្អាតទៅតាមក្រោយ៕
ឈ្លើយគ្រប់កន្លែង
នៅក្នុងថ្នាក់រៀនមួយ អ្នកគ្រូបានប្រើសិស្សម្នាក់ឈ្មោះប្រុញ អោយយក អ៊េប៉ុង លុបក្តារខៀនទៅជ្រលក់ទឹក ដើម្បីលុបក្តារខៀនកុំអោយហុយដីស ។ប្រុញរត់ទៅមួយ ភ្លែតហើយត្រឡប់មកវិញ៖
អ្នកគ្រូ៖ ឯងទៅជ្រលក់ទឹកអី បានជាលឿនម្ល៉េះប្រុញ?
ប្រុញ៖ បាទ! អ្នកគ្រូ នៅក្នុងបន្ទប់ទឹកគ្មានទឹកទេ ហេតុនេះហើយ ទើបខ្ញុំជ្រលក់ទឹកនោមខ្ញុំបន្តិចទៅ !
អ្នកគ្រូនិយាយទាំងកំហឹង៖ សីលធម៌ឯងក៏ខ្សោយម្ល៉េះប្រុញ?
ប្រុញ៖ បាទ !ពិតមែនហើយ អ្នកគ្រូកាលរៀនសីលធម៌ ថ្នាក់ទី ៤ ទី៥ ខ្ញុំបានពិន្ទុធ្លាក់តែរហូតគឺពិន្ទុ ៣ ឬ ៤ ប៉ុណ្ណោះ
អ្នកគ្រូសួរបន្ត៖ ប្រុញ !នៅផ្ទះឯង ឈ្លើយអញ្ចឹងដែរឬទេ?
ប្រុញ៖ បាទ! អ្នកគ្រូ គ្រប់កន្លែងហ្នឹង !
អ្នកគ្រូកាន់តែខឹងខ្លាំង៖ ខ្ញុំនឹងផ្តល់ពត៌មាន ទៅអោយឳពុក-ម្តាយឯងបានដឹង !
ប្រុ ញឆ្លើយយ៉ាងរហ័ស៖ មិនចាំបាច់ទេអ្នកគ្រូ ! រឿងពត៌មាន ប៉ាខ្ញុំតាមដានរាល់ថ្ងៃនឹង មិនថាពត៌មានជាតិ ពត៌មានអន្តរជាតិ ព្រោះប៉ាខ្ញុំមើលកាសែតរាល់ថ្ងៃ ។
អ្នកគ្រូ និយាយលែងចេញ !!!
ចង់ធ្វើមនុស្សអស្ចារ្យ
នៅតាមជនបទ ស្រុកស្រែចំការមួយ មានបុរសម្នាក់ជាអ្នកកំរិះខ្លាំងណាស់ ថ្ងៃមួយគាត់ចង់ផឹកស្រា គាត់បានប្រើប្អូនអោយទៅទិញស្រា ដោយមិនអោយលុយ សូម្បីតែមួយកាក់ មួយសែនសោះ គាត់ចង់អោយប្អូនគាត់ចេញលុយអោយ ។ ប្អូនគាត់សួរ"អត់លុយផង ធ្វើយ៉ាងម៉េចទិញស្រាកើត?"បងប្រុសក៏ឆ្លើយទាំងមុខក្រាសថា"យកលុយ ទិញស្រា អ្នកណាក៏គេធ្វើបានដែរ"ប៉ុន្តែបើអត់លុយ ហើយទិញស្រាបាន អាហ្នឹងទើបគេហៅថា មនុស្សអស្ចារ្យ"ឮដូច្នេះប្អូនគាត់ដើរចេញទៅបាត់ មួយសន្ទះក្រោយមក ប្អូនប្រុសរបស់គាត់ ក៏កាន់ដបស្រា ទរទេរហុចបងប្រុស បងប្រុសឃើញដបទរទេរឆ្ងល់ហើយសួរថា"អ្ហែងអោយអញផឹកអីហាស! បើមានតែដបទរទេរ"ប្អូនប្រុសសើចហើយឆ្លើយថា"អាផឹកស្រាក្នុងដប ដែលមានស្រាអ្នកណាក៏គេអាចធ្វើបានដែរ តែបើផឹកស្រាក្នុងដប ដែលគ្មានស្រា អាហ្នឹងទើបបានគេហៅថា មនុស្សអស្ចារ្យ។
សេះដាច់យកលាតាម
មានបុរសពីនាក់ជាពួកម៉ាកជិតដិត កាលនៅរៀនមហាវិទ្យាល័យជាមួយគ្នា មួយឈ្មោះសុធន់ មួយឈ្មោះ សុធី ។
សុធន់កាលពេលដែលនៅរៀន គេមានសង្សាស្រីម្នាក់.....ក្រោយមកសុធន់និងសុធី បានជួបគ្នានៅកន្លែងផឹកស៊ីមួយ ។
សុធីៈ សុធន់ គ្នាឮដំណឹងថា មិត្តស្រីរបស់ឯងរត់ចោលឯងមែនទេ?
សុធន់ៈ មែន ! មកពីមិត្តប្រុសថ្មីនាងនោះ គេគឺជាកូនអ្នកមាន, មានប្រាក់ មានរថយន្តឬ ?
សុធីៈ បើអញ្ចឹងមែន គ្នានឹងអោយប្រាក់ទៅឯងមួយចំនួន ដើម្បីទាក់យកនាងនោះមកវិញ អោយដូចសុភាសិតបានពោលថា"សេះដាច់យកសេះតាម"។
សុធន់ៈ យី ! អម្បាញ់មិញឯងនិយាយអញ្ចឹងបានសេចក្តីថា សត្វលារបស់ឯងនោះលឿនជាងលុយសេះរបស់គ្នា ឬយ៉ាងម៉េច ?
សុធន់ៈ ទេ ! គ្នាពុំយកសត្វលាទៅតាមទេ តែលាគ្នានេះគឺសុំលារហូតហើយ ពីព្រោះអីគ្នាទើបតែនឹងទទួលដំណឹងថា មិត្តប្រុសក្រោយរបស់នាងនោះ គឺកំពុងតែដេកឈឺសម្រាកព្យាបាលនៅមន្ទីរពេទ្យដោយសាររោគអេដស៏ ។
សុធីៈ អូ !!
ខ្លាចខ្មោច
ថ្ងៃមួយបុរសម្នាក់ ដោយមានធុរៈចាំបាច់ត្រូវដើរតែឯងនៅក្នុងព្រៃដ៏ជ្រៅ មួយកណ្តាលយប់ ។គាត់មានចិត្តខ្លាចខ្មោចជាខ្លាំងណាស់ រំពេចនោះគាត់បានជួបបុរសម្នាក់កំពុងដើពីមុខគាត់យឺតៗ ។ ពេលនោះគាត់មានអារម្មណ៍រីករាយជាខ្លាំង ព្រោះគាត់គិតថាមានមនុស្សរួមដំណើរជាមួយគាត់ វាមិនសូវខ្លាចខ្មោច ។ ដោយសារការខ្លាចខ្មោចពេក គាត់ដើរយ៉ាងលឿន ប៉ុន្តែបុរសចំឡែកម្នាក់នោះ មិនបានធ្វើដូចគាត់ឡើយ គាត់ដើរយឺតៗ ឃើញដូច្នេះគាត់ក៏សួរទៅបុរសនោះថា"ហេតុអ្វី បានជាអ្នកឯងដើរយឺតម្ល៉េះ ឯងមិនខ្លាចខ្មោចទេឬ?"បុរសចំឡែកឆ្លើយតប"បាទ! ខ្ញុំខ្លាចដូចលោកអញ្ចឹង កាលខ្ញុំនៅរស់ ។
សិស្សថ្មី
សាលារៀនមួយ មានសិស្សជាច្រើនក្នុងថ្នាក់ រួមទាំងសិស្សថ្មីម្នាក់ឈ្មោះ ស៊ូហ្ស៊ូគី ដែលជាកូនរបស់អ្នកជំនួញជប៉ុនម្នាក់ រៀននៅថ្នាក់ទី ៨ ។ លោកគ្រូបាននិយាយ រំលឹកឡើងវិញនូវប្រវត្តិខ្លះៗ របស់អាមេរិក
លោកគ្រូ៖ តើនរណានិយាយថា "អោយសេរីភាពខ្ញុំ ឬអោយសេចក្តីស្លាប់មកខ្ញុំ?"
បន្ទាប់មកគាត់ សំឡឹងជុំវិញថ្នាក់ឃើញម្នាក់ៗនៅស្ងៀមស្ងាត់ លើកលែងតែ ស៊ូហ្ស៊ូគីទេ ដែលលើកដៃឡើង
ស៊ូហ្ស៊ូគី៖ Patrick Henry , 1775
លោកគ្រូ៖ ល្អណាស់! ចុះ តើនរណានិយាយថា"រដ្ឋាភិបាល របស់ប្រជាជន ត្រូវតាមប្រជាជន សំរាប់ប្រជាជន និងមិនអាចស្លាប់នៅលើផែនដី?"។នៅតែគ្មានអ្នកឆ្លើយដដែល លើកលែងតែស៊ូហ្ស៊ូគី
ស៊ូហ្ស៊ូគី៖ Abraham Lincoln, 1863
លោកគ្រូ៖ សំឡឹងជុំវិញ រួចនិយាយថា ពួកអ្នកទាំងអស់គ្នា គួរតែខ្មាសស៊ូហ្ស៊ូគី ដែលជាសិស្សថ្មី សំរាប់ប្រទេសយើង បានចេះប្រវត្តិវិទ្យាច្រើនជាង ពួកយើង ។
រំពេចនោះ គាត់បានលឺសំលេងខ្សឹបខ្លាំងៗថា"អាជប៉ុនចុចមាយ"
លោកគ្រូ៖ សម្លុត ហើយសួរថា អ្នកណានិយាយអញ្ចឹង !
សិស្សទាំងអស់ក្នុងថ្នាក់ ស្ងាត់ជ្រាប លើកលែងតែសិស្សម្នាក់បានងើបឡើង រួចឆ្លើយថា Lee Lacocca , 1982
និយាយទូរស័ព្ទ
ដោយមានធុរៈចាំបាច់ ត្រូវប្រាប់ដំណឹងដល់កូនប្រុស ដែលបម្រើការនៅភ្នំពេញ អោយដឹង តាសុខ ក៏លើកទូរស័ព្ទដែលទើបនឹងទិញ មកចុចលេខ រួចដាក់ផ្អឹបជាប់នឹងត្រចៀក ប្រហែលជាប៉ុន្មាននាទីក្រោយមក ស្រាប់តែលឺសំឡេងមនុស្សស្រី ឆ្លើយពីក្នុងទូរស័ព្ទ មកថា"លេខទូរស័ព្ទរបស់អ្នក មិនអាចទាក់ទងបានទេ !"
តាសុខ ភ្ញាក់ព្រីត រួចរអ៊ូថា៖"យ៉ី!អាកូនចង្រៃ វាទិញទូរស័ព្ទ អោយអញទុកសម្រាប់ទាក់ទងវា បែរជាយកទៅអោយស្រីកាន់ទៅវិញ!"។ សំឡេងដដែលនោះ ឆ្លើយមកទៀត ។
តាសុខ គាត់ក៏តបទៅវិញថា៖"អើ!អ៊ំស្តាប់បានហើយមីនាង ប៉ុន្តែជួយប្រាប់វាផងថា ឳវាចង់ជួប!"
ពាក្យបណ្តៅខ្មែរ
៤៩.ស្រីស្តើងសាច់ស្វិត ដុះធ្មេញល្អិត ចំនួនរាប់ផ្លូន កើតមកម្នាក់ឯង ឥតបងឥតប្អូន ធ្មេញច្រើនរាប់ផ្លូវ ចាក់រួចបានស៊ី (ធ្មេញឈើ)
៤៨.ស្ទាបក្លាល ទះពោះ (វាយស្គរ)
៤៧.ស៊ីមួយចាន នៅមួយចាន (ខ្យង)
៤៦.សអើយស្រីស កូនរាប់ដំប នៅឆ្ងាយពីគ្នា ឱ្យម្តាយលំបាកវេទនា ដើរអើតគ្រប់គ្នា ទំរាំបានកូន (អន្ទងអំបោះ)
៤៥.សហឯកោង មហោងហឹង សហភិតភឹង ឯកោរមណីយ (ស្គរ)
៤៤.សត្វមួយមានភ្នែកធំជាងក្បាល ឃើញចំណីត្រកាលបូតដៃបូតជើង (រុយ)
៤៣.សត្វតា ទំលើតា បាក់មែកតា ធ្លាក់ក្នុងតា (សត្វត្រដក់ ទំលើត្របែក ធ្លាក់ក្នុងត្រពាំង)
៤២.សត្វមួយមកពីជើង ក្បាលទើងមើង ជើងប៉ុនស្នប់ (ដំរី)
៤១.ហៅឯងឆ្លើយឯង (ដើមកណ្តោលបាត)
៤០.ហុចឱ្យឡានច្រានទៅមុខ ជិតទង្គុកត្រះពងឯង (ស៊ីក្លូ)
៣៩.ហាលស្រូវលើចុងរកា អ្នកឥតប្រាជ្ញាសាស្រូចមិនអស់ (មើលសាស្រ្តា)
៣៨.ឡើងដូងអន្តឹកៗ តោងព្រ័ត្រអន្តេវៗ ក្តិតតាហេវ ត្រពោកជូរ (អង្ក្រង)
៣៧.អ្នកឡើងមិនបានបេះ អ្នកប្រឡេះមិនបានស៊ី អ្នកនៅទទេស៊ីឆ្អែត (ជើង ដៃ និងមាត់)
៣៦. វាយគោពី ស៊ីដុំរទេះ វាយគោប្រឡាក់ផេះ កេះដោះនាង ទូកកំប៉ោងហាងដោតគល់ឬស្សីតម្រៀបហែ (ស្គរធំ ផ្លុំស្រឡៃ ទះសម្ភោរ វាយគង រនាត)
៣៥. ស្លែវៗចាប (ស្លាបចែវ)
៣៤. ស្លឹកចេកផ្ងា ស្លឹកចារផ្កាប់ (សាស្រ្តាស្លឹករឹត)
៣៣. ស្រីសទ្រមែ អង្គុយលើគ្រែ សណ្តូកជើងលេង អ្នកណាវាយនាង នាងយំគគ្រេង សង្ក្រៀតធ្មេញក្រុបៗ (មូរសំឡី)
៣២. ស្រីលឿងខៀវខ្ចី មនុស្សលើផែនដី មេត្រីស្រីលឿង (មាស)
៣១. ស្រីសើមរងើម ពោះដូចគេផើម អាក្រក់ពេកក្រៃ មានតែកន្ទបប៉ុនៗបាតដៃ ក្រណាស់សព្វថ្ងៃស្រីៗស្រឡាញ់ (ពាងប្រហុក)
៣០. ស្រីសល្អបងអើយ ងូតទឹករួចហើយ នាំគ្នាចូលដេក (លាងចានយកទៅផ្កាប់)
២៩. ស្រីខ្មៅស្រអែម ក្បាលផ្អែមកន្ទុយសាប (អំពៅ)
២៨. ស្រីសត្រសូល សទាំងបណ្តូល ល្អៀចចុង (ទៀន)
២៧. ស្រីសត្រសូល បណ្តូលចេកខ្ចី បងមិនឱ្យដើរដី ដើរលើក្បាលបង (ស្នៀតសក់)
២៦. ខ្ចីខ្ចប់នំ ទុំស្ល(ស្លឹកឬស្សី ទំពាំង)
២៥. ខ្មៅក្ងេះ កេះសូន(កូនសេះ)
២៤. ខ្លួនខ្ញុំថ្លាដូចកញ្ចក់ ទឹកភ្នែកខ្ញុំស្រុក់ពេលត្រូវកំដៅ(ទឹកកក)
២៣. ខ្សែមួយច្រវាយរាយគ្រប់ស្រុក(ផ្លូវ)
២២. កាប់ផាំងដល់ថ្ម កាប់ផាំងដល់ដីស កាប់ផាំងដល់ទឹកសមុទ្រ(កាប់ដូង)
២១. កាប់ឈើរាន់មែក(កាប់ឈឺរែកមាន់)
២០. កំប៉ុកកំប៉ុនស្រដៀងផ្លែជំពូ ប្រហោងពីរគ្រះហូ មមិះជុក(ច្រមុះ)
១៩. ក្លិកក្លក់ ដងឡើងក្រហមទែង(អំពិលទុំ)
១៨. មានភ្លើងមិនឆេះ មានផេះមិនហុយ(ត្មាតភ្លើង ត្មាតផេះ)
១៧. កាកែវវងពងលើដី ដំរីពងចុងឈើ ក្រពើពងលើមេឃ (ជីនាងវង ស្វាយក្បាលដំរី ផ្កាយក្រពើ)
១៦. កុកហើរពុំដែលទំ ភ្នំពុំដែលកន្លះ (ពពក ភ្នំពេញ)
១៥. កាលដើមរូបអ្នកគួរឲ្យខ្ពើម លុះដូររូបកាលណា អ្នកគួរឲ្យស្រឡាញ់ (មេអំបៅ)
១៤. កាប់មួយពាន់ ជាន់មួយម៉ឺន (ជ្រុញ មាត់ទ្វា)
១៣. កេះឆ្អឹងជំនី ស៊ីគល់បបុស ឱបដៃវៃពោះ បរសេះកាត់ត្រឡោក (កេះចាប៉ី ផ្លុំខ្លុយ គោះស្គ គូតទ្រ)
១២. ក្បាលមួយ ជើងពីរដណ្តប់ មានកូនគ្រប់៣៦៥ (១ឆ្នាំ ១២ខែ ៣៦៥ថ្ងៃ)
១១. ក្រពើមិនជិះទៅជិះគល់ឈើ ក្បាលដូចគេរើអាចម៍ដូចគេរោយ (ខ្នោសកោសដូង)
១០. ក្មេងចាំផ្ទះ ចាស់ដើរលេង (ស្លឹកឈើ)
៩. ក្រហមចុងស្ទីកគល់ ជញ្ជក់មិនស្រួល សើមជោគ (បារី)
៨. កាលរស់គេស្អប់ ងាប់ទៅគេហិត (សង្កើច)
៧. កាត់កឥតឈាម កាត់ដៃឥតម្រាម ពុះទ្រូងឥតថ្លើម (កាត់អាវ)
៦. កំប៉ាងៗអើយ ដូចស្លឹកម្លូ ប្រហោងគ្រហ៊ូ មមិះជុក (ស្លឹកត្រចៀកជ្រូក)
៥. ក្តិតទល់ក្តិត ដៃកាន់ដៃ ជើងខ្វៃៗ ភ្នែកមើលមុខ (ជិះកង់)
៤. កំប៉ូចៗដូចរបស់អ្នក កន្លាក់ៗដូចរបស់ខ្ញុំ ច្រឹមច្រុមចូលរបស់អ្នកវិញ (អណ្តើក)
៣. ក្រុកៗមាន់ក្រាប លូកដៃទៅស្ទាប ម៉ែអើយប៉ុន្មាន? (វាល់អង្ករដាំបាយ)
២. កូនអូរតូចមួយ បងមិនហ៊ានឆ្លង ស្រីពៅមាសបង ឆ្លងទៅឆ្លងមក (ត្រល់សំរាប់ត្បាញ)
១. ក្ងក់ដូចទង់ ក្ងង់ដូចត្មាត រកស៊ីសង្វាត រកពោះដាក់គ្មាន (កណ្តៀវ)
កំណាព្យ
ដៃពីរ
| ដៃពីរសំខាន់ចំពោះមនុស្ស | ដៃប្រើសាងឈ្មោះរស់ថ្កុំថ្កើង |
| ដៃឆ្ការដីដាំដំណាំទ្រើង | ដៃធ្វើការឡើងនាំទ្រព្យធន។ |
| ដៃប្រើសរសេរសាងតម្រេះ | ស្រង់ស្រាវឯកទេសមិនឱ្យស៌ុន |
| ដៃមិននៅស្ងៀមដេកទំរន់ | មិនលើកបែបន់ចាំព្រះជួយ។ |
| ដៃល្អធ្វើការមិនរួញរា | ដៃកាន់មុខងារជាជំនួយ |
| មិនផ្គុំតាមផ្លូវសុំគេជួយ | ដៃមិនរំអួយលើកសុំទាន។ |
| ដៃមានកិត្តិយសរស់នឹងធ្វើ | ការងារប្រសើរជួយរស់រាន |
| ដៃមិនលួចលុយទ្រព្យធនធាន | នាំញាតិរំខានក្នុងជីវិត។ |
| សិនអើយបើដៃមានប្រយោជន៍ | ញាតិផងពិតសើចដៃសុក្រិត |
| ដៃនាំកិត្តិយសឈ្មោះអម្រិត | កោសល្យវិចិត្រស្នាដៃមាស។ |
ប្រហិត
គេកោសសាច់ត្រីហាន់ចិញ្ច្រាំ
|
ក្រឡុកបុកជ្រំអស់ពីចិត្ត |
| រួចថែមគ្រឿងលាយកើតប្រហិត | អាហារវិចិត្រល្បីកាត់ស្រុក។ |
| ជួនគេយកអាំងជួនក៏ស្ងោរ | ជួនយកទៅស្លលាយប្រហុក |
| ចៀនទ្រាប់បន្លែនំបញ្ចុក | ទឹកត្រីអែអុកឆ្ងាញ់អស់ដៃ។ |
| មិនខុសឡើយពាក្យផន់ម៉ែឪ | លោកស្តីប្រដៅជ្រំសំដី |
| ពាក្យខ្ពស់ពាក្យទាបកៀបយប់ថ្ងៃ | កៃឆ្នៃចង់អោយកូនវិចិត្រ។ |
| ម៉ែឪតែងប្រៀនដាស់តឿនជ្រំ | ថែមគ្រឿងផ្សែផ្សំដូចប្រហិត |
| នោះព្រោះប្រាថ្នាឃើញជីវិត | កូនថ្កើងប្រណិតល្អមាំមួន។ |
| ច្នេះកុំខឹងលោកពេលថែមគ្រឿង | ជ្រំដាស់រូបយើងអស់ទាំងក្បួន |
| ព្រោះបំណងល្អចំពោះកូន | យើងត្រូវត្រៀមខ្លួនរៀនទទួល។ |
ទឹកមាត់ផ្អែម
| ទឹកមាត់ចាស់ៗប្រៃមានប្ញទ្ធិ | វិភាគការពិតប្រាប់កូនចៅ |
| ចៃដន្យកូនស្តាប់យូរៗទៅ | ទឹកមាត់ប្រដៅក្លាយល្វីងចត់។ |
| ក្មេងយើងសព្វថ្ងៃខុសបុរាណ | ប្ញកកោងក្លាហានលើសកំណត់ |
| មិនខ្លាចដំបងត្មោងរំពាត់ | ពេលម៉ែឪវាត់ តដៃវិញ។ |
| ច្នេះយើងត្រូវផ្លាស់ទឹកមាត់ប្រៃ | ប្តូរទឹកមាត់ថ្មីផ្អែមពោរពេញ |
| ណែនាំរូបកូនពិរោះមិញ | អោយកូនទន្ទេញសុទិដ្ឋិ។ |
| ប្រៀនដោយពាក្យផ្អែមល្អស្រទន់ | កុំធ្លោយស៌យស៌ុនមានអារិ |
| ក្រែងកូនមានះកើតអាស្មិ | ផ្គើនប្ញកចចេសធ្វេសស្តាប់យើង។ |
| ពាក្យផ្អែមត្រជាក់លាក់ប្ញទ្ធី | នាំកូនសំភីភាពថ្កុំថ្កើង |
| តក់ៗកូនស្តាប់មិនរើសអើង | យូរគង់ថ្កុំថ្កើងសំរេចផល។ |
ដូងមួយធ្លាយ
| ផ្លែដូងមួយធ្លាយច្រុះលើដើម | មានចំនួនច្រើនយ៉ាកនឹងរាប់ |
| មានតក់មាននាឡិមានគួរគាប់ | មួយធ្លាយជ្រុះជាប់តាមវាសនា។ |
| ដូចជាពលរដ្ឋក្នុងនគរ | មានខូចមានល្អគរខេមរា |
| កូនខ្លះបំផ្លាញ ខ្លះរក្សា | ខ្លះទៀតប្រាជ្ញា ខ្លះក៏ល្ងង់។ |
| ចៃដន្យដូងស្អុយមានតិចតួច | ដទៃមិនខូច មិនគម្រង់ |
| មួយធ្លាយខូចមួយមិនលិចលង់ | ដូងល្អជួយយោងផលចំការ។ |
| មិនខុសពលរដ្ឋក្នុងនគរ | ភាគច្រើនពលល្អថែខេមរា |
| ថ្វីបើបុត្រខ្លះចិត្តទោសា | គង់ជាតិភ្លឺថ្លាព្រោះបុត្រល្អ។ |
| ឃើញស្អុយមួយផ្លែកុំអាលទ្រាន់ | នៅផ្លែរយពាន់ផលបវរ |
| បុត្រមួយខួរស្អុយ ច្រើនទៀតល្អ | គង់នាំនគរឆ្ពោះជ័យអើយ ។ |
បុរសច្រណែនប្រពន្ធ
មានកាលមួយនោះ បុរសម្នាក់កើតក្ដីនឿយហត់
ហើយធុញទ្រាន់ចំពោះការងារក្រៅផ្ទះ
ផ្ទុយពីភរិយារបស់គាត់ដែលនៅតែផ្ទះ។
ហើយអ្វីដែលធ្វើអោយគាត់កាន់តែច្រណែននាងទៅទៀតនោះ
គឺនាងនៅតែផ្ទះហើយ
នៅមានគេប្រារព្ធទិវាសិទ្ធិនារី៨មីនាសំរាប់នាងថែមទៀត។
គាត់ចង់អោយប្រពន្ធរបស់គាត់បានដឹងពីការលំបាករបស់គាត់
ដូច្នេះគាត់ក៏បួងសួងដល់ទេវតា៖ « ទេវតាអឺយ
មួយថ្ងៃខ្ញុំធ្វើការប្រាំបីម៉ោង ចំនែកឯភរិយាខ្ញុំវិញ
នាងនៅតែផ្ទះ ។ ខ្ញុំចង់អោយនាងយល់ពីការលំបាករបស់ខ្ញុំ។ ដូច្នេះ
សូមព្រះអង្គ ជួយប្ដូរកាយយើងទាំងពីរ អោយបានមួយថ្ងៃ
ដើម្បីអោយនាងយល់ពីខ្ញុំផង » ….. រឿងពេញ
រង់ចាំដោយគ្មានពាក្យសន្យា
អនុស្សាវរីយ៍រវាងនាងនិងបុរសម្នាក់នេះក្នុងសហករណ៍ជាមួយគ្នា
បានបណ្ដាលអោយនាងលង់ខ្លួនស្រលាញ់គាត់ដោយមិនដឹងខ្លួន។
គឺមិនដឹងខ្លួនថានាងស្រលាញ់គាត់តាំងពីពេលណា។ នាងមិនដឹងថា
នាងបានស្រលាញ់គាត់ដោយសារតែអ្វីផង។ គាត់សង្ហារ? គាត់ជាមនុស្សល្អ?
រឺមកពីគាត់ជាមនុស្សមានការយល់ដឹងច្រើន?។ តែនាងដឹងថា
នាងស្រលាញ់គាត់។ សេចក្ដីស្រលាញ់តែមួយ វាបានបិទបាំងរូបគាត់ជិត
មិនអោយនាងមើលឃើញអ្វីទាំងអស់ផ្សេងពីនេះ…
មិនត្រឹមតែប៉ុណ្ណោះវាថែមទាំងធ្វើអោយបញ្ញារបស់នាងលែងដំណើរការត
ទៅទៀត។ គំនាបប្រពៃណីខ្មែរបានកៀបរិតនាងជាប់
មិនអនុញ្ញាតអោយនាងសំដែងសេចក្តីស្រលាញ់របស់នាងចំពោះបុរសម្នាក់
នេះបានឡើយ។ សង្គមក្អែកខ្មៅ ស្នេហាជាទង្វើខុសសីលធម៌
ជាកំអែលសក្តិភូមិ ជាទង្វើអាវាសែ។ តែគំនាបនេះ
មិនអាចហាមឃាត់ចិត្តនាងមិនអោយលួចស្រលាញ់គាត់បានឡើយ។
អ្វីដែលបុរសម្នាក់នេះបានធ្វើទៅលើរូបនាង
បានធ្វើអោយនាងស្មានដោយព្រាវៗថាគាត់ប្រហែលជាស្រលាញ់នាង។
តែជួនកាលនាងគិតថា គាត់ប្រហែលជាមិនស្រលាញ់នាងទេ
គេមិនដែលនិយាយថាស្រលាញ់នាងផង
គេប្រហែលជាគ្រាន់តែរាប់អាននាងធម្មតាតែប៉ុណ្ណោះ។ សហករណ៍រលាយ
បុរសម្នាក់នេះក៏ត្រូវវិលទៅស្រុករបស់គេវិញដែរ។
នៅពេលដែលគាត់ចាកចេញទៅ នាងចង់និយាយអ្វីម្យ៉ាងប្រាប់ដល់គាត់
តែនាងមិនអាចនិយាយចេញបាន បានត្រឹមតែលួចមើលពីចំងាយ។
តួឯកក្នុងប្រលោមលោក
គេសន្យាដល់នារីកំពូលស្នេហ៍របស់គេនៅពេលដែលបែកគ្នា
ថាគេនឹងវិលវិញ វិលមករកនារីរបស់គេតាមពាក្យសន្យា.. មួយឆ្នាំ
ពីរឆ្នាំ … Continue reading
មនុស្សច្រណែន
ដកស្រង់ចេញពីរឿង សាឌិច រឺ ព្រហ្មលិខិត ដោយ ហ្វ្រង់ស្វ័រ ម៉ារី
អារូអេត៍ ដឺ វ៉ុលទែរ តពីវគ្គមុន : វគ្គបី : ឆ្កែ និង សេះ
សាឌិចចង់លួងលោមខ្លួនឯង
ពីគ្រោះអាក្រក់ដែលព្រហ្មលិខិតដែលបានកំនត់ចំពោះគាត់
តាមរយៈការសិក្សាទស្សនវិជ្ជា និង ការរាប់អានមិត្ត។
គាត់មានផ្ទះស្អាតមួយនៅជាយក្រុងបាប៊ីឡូន។
គាត់បានប្រមូលស្នាដៃសិល្បៈនិងគ្រឿងកំសាន្តនៃមនុស្សល្បីៗមកទុក
ក្នុងផ្ទះនេះ។ នៅរៀងរាល់ព្រឹកបណ្ណាល័យរបស់គាត់
បើកចំហទទួលអ្នកប្រាជ្ញគ្រប់រូប។ នៅពេលល្ងាចនៅលើតុរបស់គាត់
មានភ្ញៀវពេញៗ។ តែបន្តិចក្រោយមក ទើបគាត់ដឹងថា
អ្នកប្រាជ្ញគ្រោះថ្នាក់ប៉ុណ្ណា។
ការឈ្លោះប្រកែកគ្នាមួយបានកើតឡើងលើច្បាប់របស់សូរ៉ូអាស្ត្រ
ដែលហាមមិនឱយស៊ីសត្វគ្រីហ្វុង[1]។ ម្ខាងនិយាយថា
“ចាំបាច់ការពារគ្រីហ្វុងធ្វើអ្វី បើសត្វនេះគ្មានផង?”
ម្ខាងទៀតនិយាយថា “សត្វនេះប្រាកដជាមាន
ព្រោះហេតុនេះហើយបានជាសូរ៉ូអាស្ត្រហាមមិនឱយយើងស៊ី។” … Continue reading
ឆ្កែ និង សេះ
ដកស្រង់ចេញពីរឿង សាឌិច រឺ ព្រហ្មលិខិត ដោយ ហ្វ្រង់ស្វ័រ ម៉ារី
អារូអេត៍ ដឺ វ៉ុលទែរ តពីវគ្គមុន : វគ្គពីរ : ច្រមុះ
សាឌិចទទួលស្គាល់ថា រៀបការបានមួយខែដំបូង
ដូចជាគេសរសេរក្នុងគម្ពីរសិន្ឌ[1] គឺដូចចន្ទទឹកឃ្មុំ
ហើយខែទីពីដូចចន្ទទឹកខ្មេះ។
បន្តិចក្រោយមកវាក៏លែងលះគ្នាជាមួយនឹងនាងអាសូរ៉ា
ដែលវាយល់ថារស់នៅជាមួយគ្នាកាន់តែមិនចុះសំរុងទៅ។
វាក៏ស្វែងរកសេចក្តីសុខដោយការសិក្សាពីធម្មជាតិ។ វានិយាយថា
“គ្មានអ្វីសប្បាយជាង សិក្សាទស្សនវិជ្ជាក្នុងសៀវភៅដ៏ពិសិដ្ឋនេះ
ដែលព្រះបានប្រទានមកឱយយើងទេ។ សច្ចភាពដែលបុគ្គលម្នាក់រកឃើញ
វាស្ថិតនៅជារបស់បុគ្គលនោះ បុគ្គលនោះចិញ្ចឹម និង
បណ្តុះបណ្តាលព្រលឹងរបស់ខ្លួនឯង បុគ្គលនោះរស់នៅដោយស្ងប់ស្ងាត់
បុគ្គលនោះមិនខ្លាចមនុស្សផ្សេងឯទៀត
បុគ្គលមិនចាំបាច់ខ្លាចភរិយាខ្លួនកាត់ច្រមុះរបស់ខ្លួន។”
ដោយវាមានគំនិតបែបនេះពេញខ្លួនហើយ
វាក៏ទៅរស់នៅផ្ទះរបស់វាឯស្រុកស្រែ នៅជាប់មាត់ទន្លេអឺប្រាត។
នៅទីនោះវាមិនចាំបាច់រវល់នឹងការគណនារកបរិមាណទឹករបស់ទន្លេ
អឺប្រាត ហូរកាត់ក្រោមស្ពានបានប៉ុន្មានម៉ែត្រគូបក្នុងមួយវិនាទីទេ
… Continue reading
សាឌិច
សាឌិច (Zadig)រឺព្រហ្មលិខិត
ជាប្រលោមលោកដ៏ល្បីល្បាញនិពន្ធដោយអ្នកប្រាជ្ញទស្សនវិជ្ជាដ៏ល្បី
ល្បាញ គឺលោកវ៉ុលទែរ។ រឿងនោះនិយាយអំពីសាឌិច រឺទស្សនវិទូ
នៅក្រុងបាប៊ីឡូនសម័យដើម។
អ្នកនិពន្ធមិនបានបំនងនិយាយអំពីការពិតនៃប្រវត្តិសាស្ត្រនោះទេ
ហើយបញ្ហាភាគច្រើនដែលសាឌិចបានជួបប្រទះគឺជាបញ្ហាសង្គម
និងនយោបាយរបស់វ៉ុលទែរនៅសម័យរបស់គាត់នោះឯង។
សៀវភៅនោះមានលក្ខណៈជាសៀវភៅទស្សនវិជ្ជា
ហើយបង្ហាញពីជីវិតមនុស្សក្នុងកណ្តាប់ដៃនៃព្រហ្មលិខិតដែលមនុស្ស
មិនអាចកំនត់បាន។ វាជារឿងនិយាយអំពីជំនឿសាសនាចាស់គំរិល
ដែលលោកវ៉ុលទែរប្រណាំងប្រជែងជាមួយដោយតំនាងបដិវត្តផ្នែកគំនិតតាម
រយៈសាឌិច។
ភាពប៉ិនប្រសប់របស់វ៉ុលទែរក្នុងការប្រើប្រាស់អក្សរសាស្ត្រជា
ឧបករណ៍ប្រឆាំងជំទាស់និងប្រៀបធៀប
ត្រូវបានបង្ហាញយ៉ាងល្អឥតខ្ចោះនៅក្នុងរឿងនេះឯង។
បន្ទាប់ពីរឿងកង់ឌីត
រឿងសាឌិចត្រូវបានចាត់ទុកជាស្នាដៃល្បីបំផុតរបស់វ៉ុលទែរ។
វ៉ុលទែរ(២១ វិច្ឆិកា ១៦៩៤ – ៣០ ឧសភា ១៧៧៨) អ្នកការពារសេរីភាពជនស៊ីវិល :
សេរីភាពក្នុងការជ្រើសរើសជំនឿសាសនា
និងសេរីភាពក្នុងការទទួលបាននូវយុត្តិធម៌ពីសាលាក្តី។
គាត់បានរិះគន់ព្រះវិហារ និងស្ថាប័នបារាំងជាញឹកញយ
កាលពីពេលដែលគាត់នៅរស់។
No comments:
Post a Comment